Szczepienia na COVID-19 – co warto wiedzieć?
Praktycznie od samego początku trwania pandemii koronawirusa badacze z całego świata pracowali nad wynalezieniem bezpiecznej i skutecznej szczepionki, która pozwoli zatrzymać pandemię i wrócić do normalności. Opracowane szczepionki mają jeden cel – ochrona przed COVID-19, różni je natomiast technologia produkcji.
Obecnie w Polsce szczepienia prowadzone są przy użyciu czterech preparatów – Pfizer/BioNTech, Moderna, AstraZeneca oraz Johnson & Johnson. Najwcześniej, bo 21 grudnia 2020 r., do obrotu w Unii Europejskiej dopuszczona została szczepionka wyprodukowana przez firmę Pfizer/BioNTech, która przeznaczona jest dla osób powyżej 16 roku życia. Następnie na początku stycznia na rynku pojawiła się szczepionka firmy Moderna, w dalszej kolejności do obrotu dopuszczono szczepionki AstraZeneca oraz Johnson & Johnson.
Główną różnicę w wymienionych preparatach stanowi technologia produkcji – mamy bowiem szczepionki mRNA (Pfizer/BioNTech oraz Moderna) oraz szczepionki wektorowe (AstraZeneca oraz Johnson & Johnson). Pierwsze z nich wykorzystują kwas rybonukleinowy (RNA) jako matrycę do produkcji białek wirusowych, które z kolei mają wywołać w organizmie produkcję przeciwciał. Szczepionka ta nie wpływa na DNA człowieka, ponieważ mRNA nie wnika do jądra komórkowego. Po stworzeniu białka, cząsteczka RNA ulega degradacji, a układ odpornościowy wytwarza przeciwciała. Z kolei szczepionki wektorowe bazują na zmodyfikowanych fragmentach innych aktywnych wirusów. Wektory adenowirusowe mają za zadanie pobudzić układ immunologiczny do tworzenia przeciwciał w momencie pojawienia się wirusa SARS-CoV-2. W szczepionce AstraZeneca użyto wektorów wywołujących przeziębienie u szympansów, natomiast w szczepionce Johnson & Johnson do pobudzenia układu odpornościowego zastosowano zmodyfikowany ludzki wektor adenowirusowy typu 26, który pozbawiony został możliwości replikacji.
Wszystkie szczepionki podawane są domięśniowo i, z wyjątkiem jednodawkowej szczepionki Johnson & Johnson, wymagają przyjęcia 2 dawek. Dostępne w Polsce preparaty różnią się także warunkami, w jakich muszą być przechowywane i transportowane. Najbardziej wymagająca pod tym względem jest szczepionka firmy Pfizer/BioNTech, którą należy przechowywać w temperaturze -70 st. C.
Szczepienia przeciwko COVID-19 są bezpłatne i można zapisać się na nie na cztery sposoby. Pod numerem 989 działa całodobowa, bezpłatna infolinia. Podczas rejestracji należy podać numer PESEL. Na stronie pacjent.gov.pl dostępna jest elektroniczna rejestracja poprzez profil zaufany bądź z pominięciem tego narzędzia. Wówczas należy podać numer PESEL, nazwisko i numer telefonu, a system zaproponuje termin i miejsce szczepienia. Kolejnym sposobem jest bezpośredni kontakt z wybranym przez siebie punktem szczepień. Można także wysłać sms na numer 664 908 556 lub 880 333 333 o treści: SzczepimySie. Połączymy się z systemem, który krok po kroku udzieli dalszych wskazówek, co należy zrobić. Tutaj również należy podać PESEL, a następnie kod pocztowy, na podstawie którego otrzymamy propozycję terminu szczepienia w punkcie szczepień znajdującym się w pobliżu miejsca zamieszkania.
