Jak rozpoznać choroby tarczycy?
Tarczyca to gruczoł, który wydziela takie hormony jak tyroksyna i kalcytonina. Jest ona odpowiedzialna za wchłanianie węglowodanów, fosforu, białka, spalanie nadmiaru tkanki tłuszczowej, a także wzrost i odpowiedni rozwój dzieci w czasie dorastania. Praca tarczycy ma wpływ również na centralny układ nerwowy, kostny, pokarmowy i mięśnie, serce, regulację gospodarki lipidowej, w tym m.in. przemiany cholesterolu. Jej zadanie to też prawidłowe odprowadzanie wody, związane z utrzymaniem jędrności skóry czy powstawaniem obrzęków. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy prowadzą do zaburzeń hormonalnych. Jeśli gruczoł ten wydziela zbyt mało hormonów to mówimy o niedoczynności, jeśli zaś za dużo – o nadczynności. Innymi powikłaniami, chorobami tarczycy są: guzki, wole obojętne (choroba Hashimoto), zapalenie czy nawet rak.
fot. alexraths/bigstockphoto.com
Zaburzenia funkcjonowania tarczycy są dziś jednymi z najczęściej występujących przypadłości w krajach rozwiniętych. Tylko w Polsce jest to aż 22% społeczeństwa. W większości są to kobiety oraz osoby po 60 r.ż. Choroba ta może rozwijać się nawet kilkanaście lat w ukryciu, dlatego już po 35 r.ż. należy wykonywać co 5 lat rutynowe badania krwi hormonów tarczycy (tyroksyny – T4 i trójjodotyroniny – T3), a także tyreotropiny – TSH. Do dalszych, szczegółowych badań tarczycy zlecanych przez endokrynologa stosuje się ultrasonografię, scyntygrafię i cienkoigłową biopsję aspiracyjną.
Niedoczynność tarczycy
Na niedoczynność zapadają osoby, które mają predyspozycje genetyczne (ktoś z rodziny chorował), płciowe (kobiety, szczególnie te w ciąży i te, które urodziły w ciągu ostatnich 6 miesięcy), wiekowe (po 60 r.ż.). Choroba ta dopada często również tych, którzy cierpią na zapalenie autoimmunologiczne tarczycy tzw. chorobę Hashimoto, zespół Turnera, toczeń czy reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Biermera.
Objawami niedoczynności tarczycy są: ciągłą senność, zaburzenia pamięci, koncentracji, sucha i zimna skóra, łatwe marznięcie, łamliwe włosy, nadmierne rogowacenie naskórka, stany depresyjne, zaparcia, zwiększenie masy ciała, pogrubienie strun głosowych. W leczeniu stosuje się doustne preparaty w postaci syntetycznych hormonów tarczycy.
Nadczynność tarczycy
Na to schorzenie cierpią częściej osoby zamieszkujące tereny podgórskie i górskie, ubogie w jod. Czynnikami wywołującymi je są też: Choroba Grave-Basedowa (pobudzenie tarczycy przez autoprzeciwciała), zapalenie tarczycy, przedawkowanie hormonów tarczycy, gruczolak, który wydziela nadmierną ilość hormonów tarczycy.
Objawami tej choroby są: wytrzeszcz oczu, często drżące ręce, kołatania serca, nadmierna pobudliwość, biegunki, stałe uczucie gorąca, zwiększona potliwość, osłabienie i spadek masy ciała (mimo apetytu), powiększenie tarczycy, nieregularne miesiączki, bezsenność, niepłodność, ginekomastia. W trakcie leczenia podaje się leki tyreostatyczne, czasem wykonuje się zabieg operacyjny lub leczy jodem promieniotwórczym. Warto wzbogacić swoją dietę o produkty bogate w jod i wyjechać na odpoczynek nad morze.
