Celiakia – jak ją zdiagnozować?

Jeśli cierpisz na częste wzdęcia, biegunki, bóle brzucha, osłabienie, drażliwość, owrzodzenie jamy ustnej czy łamanie w kościach, to lekarz może zdiagnozować u Ciebie coraz częściej spotykaną w naszym kraju celiakię. Choroba ta dotyka nie tylko małych dzieci. Coraz częściej lekarze diagnozują ją u dorosłych. Jest to przypadłość objawiająca się nietolerancją na gluten – białko zawarte w pszenicy, życie, owsie, jęczmieniu. Dwukrotnie częściej dokucza kobietom niż mężczyznom.

Wielu naukowców twierdzi, że za rozwój tej choroby odpowiadają predyspozycje genetyczne, albowiem u niektórych osób gluten wywołuje reakcję alergiczną, prowadzącą do stanu zapalnego jelita oraz zniszczenia śluzówki.

fot. minoandriani/bigstockphoto.com

Co stanowi czynnik wyzwalający chorobę trzewną?

• zmniejszenie odporności po przebytej operacji, infekcji, silnym stresie,
• obciążenie genetyczne zespołem Downa, zapaleniem tarczycy, cukrzycą typu I, toczniem rumieniowatym, reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Dzieci z celiakią zazwyczaj mają typowe objawy choroby tej choroby: biegunki, wzdęcia, wymioty i charakterystyczną postawę – powiększony brzuszek, opuszczone pośladki oraz ramiona, a także są rozdrażnione i blade. Ponadto wolniej rosną oraz za mało ważą.

U dorosłych celiakia może występować bezobjawowo, a czasem dawać nietypowe sygnały takie jak: bóle kości i stawów, bóle głowy, nieregularność bądź brak miesiączek, skłonność do krwawień, anemia, wybroczyny skórne, obrzęki, osłabienie, drażliwość, owrzodzenie jamy ustnej, a nawet niewydolność nerek. Choroba ta bowiem zaburza wchłanianie i w konsekwencji prowadzi do niedoboru np. żelaza, wapnia, kwasu foliowego, witamin A, D i K oraz z grupy B. Gluten niszczy jelita pacjenta, doprowadzając do uszkodzenia błony jelita cienkiego oraz stopniowego zaniku tzw. kosmków jelitowych, a tym samym – do zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych.

Diagnozę lekarską można postawić po wnikliwym wywiadzie, a następnie przeprowadzeniu badań:

• testu na oznaczenie swoistych przeciwciał IgA przeciw transglutaminazie tkankowej (tTG),
• oznaczeniu antygenów przeciwko gliadynie (AGA),
• testu na obecność przeciwciał przeciwko endomysium (EmA),
• biopsji, dzięki której stwierdza się zanik kosmków jelitowych oraz przewlekły stan zapalny błony śluzowej jelita,
• badań laboratoryjnych (morfologia krwi, analiza moczu, próby wątrobowe, stężenie białka CRP, OB, analizy biochemiczne oceniające poziom elektrolitów, wapnia, witamin z grupy B, E i D oraz białka).

Niestety do tej pory nie wykryto jeszcze lekarstwa na tę chorobę trzewną. Jedynym sposobem na zaleczenie jej objawów jest dieta bezglutenowa, której trzeba przestrzegać już do końca życia. Należy bezwzględnie czytać etykiety produktów spożywczych i leków, ponieważ białko zawarte w nasionach pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa jest niemal wszędzie. Celiakii nie wolno bagatelizować, gdyż nieleczona prowadzi do powikłań, m.in. anemii, osteoporozy, a nawet zmian neurologicznych i nowotworów (np. chłoniaka jelita cienkiego).