Jak badać tarczycę?
Tarczyca nazywana jest naszym wewnętrznym akumulatorem, który daje nam siłę oraz energię do życia. Jeżeli chcemy, żeby jej funkcjonowanie nas nie zawiodło, musimy wykonywać badania krwi. Jak dokładnie nazywają się te badania – o tym poniżej.
Jedynym badaniem dotyczącym funkcjonowania tarczycy, które może nam zlecić lekarz podstawowej opieki jest badanie poziomu TSH (tyreotropiny). Jest to hormon wytwarzany w przysadce mózgowej – gruczole, który szybko reaguje na wahania stężenia hormonów tarczycy w naszym organizmie (norma: 0,27-4,20 mlU/l). Badanie poziomu hormonów tarczycy umożliwia ocenienie czy wytwarza ona właściwą ich ilość. Przy czym nie może być jedynym testem oceniającym czynność tego gruczołu.
W przypadku niskiej zawartości hormonów tarczycy – TSH wzrasta, ponieważ zadaniem tyreotropiny jest pobudzenie tarczycy do produkcji hormonów. Jeśli natomiast hormonów tarczycy jest zbyt dużo, TSH maleje, żeby dodatkowo nie zwiększać ich wytwarzania. Nadmiar TSH świadczy o niedoczynności tarczycy, zaś niedobór tego hormonu sugeruje nadczynność gruczołu tarczycy.
W przypadku nieprawidłowego poziomu TSH, trzeba oznaczyć hormony tarczycy. Zły wynik może sugerować zagłodzenie organizmu lub występować w wieku podeszłym i w chorobach podwzgórza bądź przysadki mózgowej.
Hormony tarczycy
Badania wykonywane w celu określenia poziomu hormonów tarczycy wykonuje się wyłącznie na podstawie skierowania od endokrynologa lub prywatnie – wtedy jednak należy za nie sporo zapłacić. Dzięki testom z krwi ustala się zazwyczaj stężenie dwóch hormonów tarczycy, czyli tzw. wolnej tyroksyny (fT4) i wolnej trójjodotyroniny (fT3), które to nie wiążą się z białkami osocza i dlatego mogą być wykrywane. Wynik poniżej normy oznacza niedoczynność tarczycy, natomiast nadmiar – nadczynność. Norma dla fT4 to12,0-22,0 pmol/l , a dla fT3- 2,5 do 6,0 ng/dl.
Tarczyca wytwarza również hormon polipeptydowy zwany kalcytoniną (CT). Oznaczenie kalcytoniny zleca się jako badanie pomocnicze w rozpoznaniu raka rdzeniastego tarczycy (MTC) i przerostu komórek C.
Głównym składnikiem koloidu pęcherzyków tarczycy jest białko o nazwie tyreoglobulina (Tg). Służy ono do kontrolowania leczenia zróżnicowanego raka tarczycy, którego wzrost poziomu we krwi daje pewność wznowy nowotworu.
Innym rodzajem badania prawidłowego funkcjonowania tarczycy jest badanie występowania przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-TPO), które służą rozpoznawaniu chorób autoimmunologicznych, czyli schorzeń wywołanych przez własny układ odpornościowy – chorób tarczycy.
W celu pełnego obrazu funkcjonowania tarczycy wykonuje się także test z neurohormonem TRH (tyreoliberyną), produkowanym przez podwzgórze. Jeśli po tym badaniu TSH nie zostanie uwolniony z przysadki mózgowej lub stanie się to po dłuższym czasie, to wówczas można wyróżnić przyczynę niedoczynności tarczycy (np. patologia przysadki czy tarczycy).
Badanie krwi najlepiej jest wykonywać rano, na czczo. W przypadku przyjmowania już jakiś leków wspomagających działanie tarczycy, to tego dnia należy zażyć je po wykonaniu badań krwi.
