Densytometria kości

Pomiaru gęstości minerałów kości można dokonać za pomocą różnych technik badawczych: począwszy od pochłaniania promieniowania rentgenowskiego przez tkanki aż po tłumienie przez nie ultradźwięków. Jedną z takich metod jest densytometria kości. Dzięki niej można określić stopień zmniejszenia zawartości składników mineralnych w kościach, co też ma ogromne znaczenie we wczesnej diagnostyce osteoporozy, ale także osteopenii – prawdopodobnego zagrożenia osteoporozą.

Densytometryczne badanie kości jest pomiarem gęstości minerałów tkanki kostnej. Najczęściej tą metodą bada się kręgosłup lędźwiowy, kość udową w okolicy stawu biodrowego, a także przedramię w okolicy nadgarstka i kości piętowej (badanie profilaktyczne osób zdrowych).

fot. Wavebreak Media Ltd./bigstockphoto.com

Densytometria kości jest bezbolesna oraz, co ważniejsze, nieszkodliwa dla zdrowia. Umożliwia ona wykrycie osteoporozy w bardzo wczesnym etapie jej rozwoju, pokazuje stopień jej zaawansowania i pozwala monitorować leczenie. Do densytometrii stosowana jest aparatura wykorzystująca fale ultradźwiękowe (zwykle do badania kości piętowej) lub promieniowanie jonizujące (do szczegółowej diagnostyki osteoporozy, określające gęstość całego kośćca).

Wskazaniami do densytometrii są:

• wiek po 55 r.ż.,
• wcześniejsze złamania kości,
• występowanie osteoporozy w rodzinie,
• nałogi (palenie papierosów, picie alkoholu i kawy),
• niedobory hormonów płciowych (androgenów u mężczyzn i estrogenów u kobiet),
• nietolerancja mleka i związana z tym mała podaż wapnia i witaminy D,
• wątła budowa ciała,
• występowanie choroby lub stanów związanych z małą masą kostną bądź utratą masy kostnej,
• leczenie kortykoidami, np. enkortonem.

Badanie to przy użyciu fal ultradźwiękowych polega na zdjęciu buta z jednej nogi oraz wszystkich rzeczy znajdujących się na niej aż do wysokości kolana. W celu odtłuszczenia powierzchni nogi przeciera się stopę rozcieńczonym roztworem alkoholu. Następnie wkłada się stopę do specjalnej komory aparatu, opiera ją na podpórce, nie wykonując żadnych ruchów. W czasie densytometrii stopa ma pozostawać zanurzona w wodzie z dodatkiem małej ilości detergentu, o temperaturze ok. 36,6 stopni. Całe badanie trwa maksymalnie do kilkunastu minut, a wynik otrzymuje się w formie wydruku komputerowego. Nie ma przeciwwskazań do wykonania densytometrii aparaturą z użyciem fali ultradźwiękowej kobietom w ciąży.

Densytometrię z użyciem promieniowania jonizującego wykonuje się często pod znieczuleniem ogólnym, kiedy pacjent nie może współpracować z lekarzem (dzieci, osoby chore psychicznie). Badanie to polega na wstrzymaniu oddechu na moment wysyłania promieni w czasie leżenia na specjalnym stole. Nie można mieć na sobie niczego metalowego. Przeciwwskazaniami do tego najczęściej piętnastominutowego badania są: ciąża oraz druga faza cyklu u kobiety.

Wartości prawidłowe wynoszą od + 1.0 do -1.0. Jeśli wskaźnik T znajduje się pomiędzy -1.0 a -2,5, to najprawdopodobniej pacjent ma osteopenię. Natomiast wartość wskaźnika T poniżej -2,5 świadczy o osteoporozie.