Badanie cytologiczne

Badanie cytologiczne, zwane popularnie cytologią, to badanie przesiewowe, które wykonuje się w kierunku zdiagnozowania raka szyjki macicy. Pionierem badania, a tym samym wczesnego wykrywania groźnych w szyjce macicy zmian był amerykański ginekolog Georgios Papanikolau.

W jakim celu wykonuje się cytologię?

Badanie cytologiczne pozwala na wykrycie wczesnego stanu przedrakowego w obrębie szyjki macicy. Obecnie jest podstawowym badaniem, rutynowo zalecanym przez wszystkich ginekologów.

Jak często wykonywać badanie?

Każda kobieta przynajmniej raz w roku powinna odwiedzić gabinet ginekologiczny i profilaktycznie wykonać badanie cytologiczne. Szczególne zalecenie dotyczy kobiet chorujących na nadżerkę. Badanie należy wówczas powtarzać częściej i pozostawać pod kontrolą lekarza ginekologa. Generalnie badanie cytologiczne dla kobiet, które rozpoczęły współżycie zaleca się minimalnie raz na 3 lata. Kobiety w ciąży powinny poddać się badaniu w I i III trymestrze ciąży.

Jak wygląda badanie cytologiczne?

Badanie jest krótkie i niebolesne. Polega na wprowadzeniu wziernika dopochwowego, dzięki któremu ginekolog dokładnie widzi szyjkę macicy. Na początku lekarz usuwa nagromadzony śluz, a następnie pobiera materiał komórkowy, umieszczając go na szkiełku i spryskując natychmiastowo specjalnym płynem utrwalającym. Pobrany w ten sposób rozmaz jest kierowany do laboratorium i tam poddawany szczegółowej ocenie obrazu mikroskopijnego. Wynik badania jest dostępny standardowo w ciągu kliku tygodni.

Kiedy poddać się badaniu?

Najlepszym momentem na przeprowadzenie badania jest okres między 10 a 18 dniem cyklu miesiączkowego. Cytologii nie należy wykonywać wcześniej niż 4 dni po menstruacji i później niż 4 dni przed kolejnym krwawieniem.

Wynik  badania cytologicznego

Wynik badania podawany jest według systemu Bethesda, który pozwala sklasyfikować obraz cytologiczny jako prawidłowy, śródnabłonkowe zmiany dysplastyczne małego stopnia, śródnabłonkowe zmiany dużego stopnia.

Protokół badania cytologicznego składa się z opisu kilku elementów:

• typ preparatu cytologicznego;
• jakość preparatu cytologicznego, gdzie stwierdza się, czy pobrany rozmaz (nie) nadaje się do przeprowadzenia badania, podając przyczyny;
• ogólna charakterystyka rozmazu, w której najważniejsze jest stwierdzenie obecności zmian rakowych lub innych, np. komórek endometrialnych u kobiet w wieku/powyżej 40 lat;
• ocena za pomocą urządzeń automatycznych;
• badania dodatkowe;
• interpretacja/wynik, gdzie podane są najważniejsze informacje o braku lub istnieniu zakażeń i infekcji oraz ich rodzaju, zmianach zapalnych, ocenie prawidłowości komórek nabłonkowych, obecności komórek nowotworowych złośliwych.

Na koniec lekarz interpretujący obraz cytologiczny podaje wyjaśnienie i sugestie dotyczące leczenia. Interpretacja wyników badania pozwala sklasyfikować pobrany materiał według 5 grup. W grupie IV, V stwierdza się istnienie złośliwego raka szyjki lub trzonu macicy.

Cytologię można wykonać bez skierowania lekarskiego.