Lipidogram, czyli badanie poziomu cholesterolu

Lipidogram to jedno z podstawowych badań dla tych, którzy są otyli, mają nadwagę i cukrzycę, palą papierosy, biorą leki sterydowe i stronią od wysiłku fizycznego, zajadając się słodyczami oraz fast-foodami. Dzięki niemu określa się tzw. profil lipidowy, czyli poziom cholesterolu w organizmie, jego frakcji HDL, LDL i trójglicerydów.

Standardowy lipidogram obejmuje oznaczenie poziomu kilku składowych: całkowitego cholesterolu (norma: poniżej 190 mg/dl), stężenia frakcji HDL (powyżej 40 mg/dl- u kobiet i powyżej 46 mg/dl- u mężczyzn) i LDL (poniżej 115 mg/dl), a także stężenia triglicerydów (poniżej 150 mg/dl).

Cholesterol jest niezbędnym do życia związkiem tłuszczowym, będącym składnikiem błon komórkowych i uczestniczącym np. w produkcji niektórych hormonów, witaminy D czy soków żółciowych. Produkuje go głównie wątroba i jelito kręte, choć organizm czerpie go też z pożywienia. Jeśli jest go za dużo zaczyna „obrastać” wewnątrz naczyń krwionośnych, co grozi m.in. miażdżycą.

Jak przygotować się do badania?

Przede wszystkim nie powinniśmy niczego przed nim jeść, gdyż wykonuje się je na czczo, po przynajmniej 8-godzinnej przerwie w jedzeniu. Warto również zastosować niskotłuszczową dietę przez kilka dni poprzedzających badanie. Dzięki temu wynik będzie bardziej miarodajny, ponieważ niektóre frakcje lipidów są niezwykle wrażliwe na skład ostatnich posiłków. Próbkę pobiera się z żyły. Na podstawie niewielkiej próbki określa się następnie poszczególne frakcje lipidowe w osoczu krwi.

Przed pobraniem krwi powinno się siedzieć przez co najmniej 5 minut, można wypić wodę lub słabą, niesłodzoną herbatę. Stałe leki należy wziąć zgodnie ze wskazaniem lekarza.

Każda osoba powyżej 20 r. ż. powinna przynajmniej raz na 5 lat oznaczyć swój poziom cholesterolu we krwi.

Przekroczenie norm

Jeśli badanie pokaże, że nasz całkowity cholesterol, LDL lub HDL bądź stężenie trójglicerydów jest wyższe niż przyjęte normy, to ryzyko zachorowania na miażdżycę i choroby sercowo-naczyniowe jest znacznie większe. Jest to szczególnie ważne dla cukrzyków, gdyż już sama cukrzyca stanowi sam w sobie czynnik ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu, zawału serca i choroby wieńcowej.

Wysoki poziom LDL wskazuje, że zbyt dużo cholesterolu odkłada się nam w ścianach tętnic. Natomiast podwyższony wynik HDL działa przeciwmiażdżycowo, ponieważ przenosi on nadmiar cholesterolu z komórek do wątroby. Zbyt duże stężenie triglicerydów świadczy o zaburzeniach gospodarki tłuszczowej.

W celu „zbicia” złego cholesterolu (trójglicerydów i LDL) wprowadza się odpowiednią dietę, opartą głównie na rybach i kwasach omega 3, zwiększa wysiłek fizyczny, czasem stosuje też leczenie farmakologiczne. Kontrolne badanie lipidogramu powtarza się najwcześniej po ok. 4 tygodniach od wdrożonego leczenia.

Warto pamiętać, iż stężenie cholesterolu we krwi jest zazwyczaj wyższe u mężczyzn, a także osób w starszym wieku i tych spożywających wysokokaloryczne pokarmy oraz unikających wysiłku fizycznego.