Testy serologiczne

Serologia to część immunologii. Zajmuje się reakcją pomiędzy antygenami, a przeciwciałami, jak również rozwojem metod badania obecności przeciwciał i antygenów, a tym samym identyfikacją patogenu we krwi. Jest wykorzystywana do diagnostyki takich chorób jak: kiła, włośnica czy borelioza. Ograniczeniem badania serologicznego jest konieczność wytworzenia przed badaniem przez zakażony organizm przeciwciał w wystarczającej koncentracji. Jeśli warunek ten nie zostanie spełniony, wynik będzie niediagnostyczny.

W serologii wykorzystuje się testy serologiczne. Polegają one na wykorzystaniu specjalnych technik diagnostycznych opierających się na rekcjach immunologicznych, gdzie wykorzystywane są przeciwciała skierowane przeciwko antygenom bakteryjnym bądź przeciwciałom, które są produkowane przez organizm w odpowiedzi na zakażenie.

Specjaliści z obszaru medycyny wyróżniają dwa sposoby prowadzenia diagnostyki serologicznej:

1. Pierwszy z nich polega na jednorazowym lub dwukrotnym pomiarze stężenia przeciwciał swoistych, aby możliwa była ochrona przed zakażeniem. Ten wariant diagnostyczny dotyczy najczęściej przeciwciał poszczepiennych i zakażeń wirusowych.
2. Drugim sposobem prowadzenia diagnostyki serologicznej jest ocena dynamiki serologicznej. Polega ona na wielokrotnym badaniu stężenia przeciwciał w określonych odstępach czasu. Należy zaznaczyć, że odstępy czasowe są różne w zależności od rodzaju patogenu. Najczęściej w tego rodzaju diagnostyce wykorzystywane są metody ilościowe.

Testy i badania serologiczne mają zastosowanie w diagnozowaniu wielu chorób. Jednym z obszarów jest alergologia. Badanie serologiczne w alergologii polega na badaniu krwi pacjenta, w celu potwierdzenia uczulenia na dany alergen. Negatywny wynik testu wskazuje, że osoba badana najprawdopodobniej nie jest uczulona na określony rodzaj antygenu. Pozytywny wynik testu serologicznego świadczy o alergii przy kontakcie z danym alergenem, ale nie musi dojść do objawów. Aby upewnić się co do alergii, należy wykonać dodatkowe testy alergiczne.

Kolejnym obszarem, gdzie testy serologiczne znalazły swoje zastosowanie, jest diagnostyka kiły, czyli tzw. odczyn Wassermana. Badanie polega na wykrywaniu w surowicy krwi przeciwciał, które stanowią reakcję na zarażenie krętkiem bladym. Stosuje się w takim przypadku np. testy nieswoiste. Wykrywają one nieswoiste przeciwciała, które powstały przeciwko lipidowym składnikom bakterii. Badanie odczynu Wassermana (tzw. WR) jest szczególnie zalecana kobietom w ciąży. Ujemny wynik jest prawidłowy.

Oznaczenie przeciwciał w surowicy krwi, takich jak EMA czy TTG, to badanie przesiewowe w kierunki celiakii. Testy serologiczne diagnozujące celiakię zawsze powinny być konsultowane z lekarzem, ponieważ sam dodatni wynik testu EMA lub tTG nie musi jeszcze świadczyć o chorobie, a co się z tym wiąże z koniecznością stosowania diety bezglutenowej.

Testy serologiczne mają olbrzymie zastosowanie we współczesnej diagnostyce. Wykorzystywane są m.in. również w badaniu boreliozy (inaczej choroby z Lyme). Test Elisa na boreliozę daje pewność tylko w 70%. Kolejnym testem o większej czułości jest Test Western blot. Pozwala on na wykrycie specyficznych przeciwciał IgM i IgG dla boreliozy.
Należy pamiętać, że testy serologiczne mogą dawać wyniki fałszywe, stąd też konieczna jest kolejna, pogłębiona diagnoza i konsultacja lekarska.